"Vương cung thánh đường Sở Kiện" qua 140 năm

Vương cung thánh đường Sở Kiện là 1 trong 4 nhà thờ được tôn vinh danh hiệu Vương cung thánh đường ở Việt Nam. Qua 140 năm, ngôi nhà thờ sở hữu lối kiến trúc Đông Tây lạ thường khiến du khách cảm giác choáng ngợp như lạc vào khung cảnh trời Âu.

Vương cung Thánh đường Sở Kiện hay còn được gọi là Nhà thờ Kẻ Sở là một nhà thờ Công giáo Rôma thuộc Tổng Giáo phận Hà Nội tọa lạc ở thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Vương cung thánh đường Sở Kiện cách Hà Nội khoảng 65km về phía Nam theo hướng Quốc lộ 1.

Trong khoảng 6.000 nhà thờ trên cả nước, Việt Nam có 4 tiểu Vương cung thánh đường. Các Vương cung thánh đường, danh hiệu được Giáo hoàng tôn vinh đặc biệt dành cho những nhà thờ có kiến trúc to lớn, cổ kính, mang ý nghĩa lịch sử và tâm linh quan trọng. Quần thể Sở Kiện có lối kiến trúc Gothic, gồm nhà thờ chính, tòa Giám mục và chủng viện. Sở Kiện được xây dựng theo kiến trúc vòm cao vút cổ điển phương Tây từ trần đến cửa. Trên tường có các ô cửa kính màu vẽ tranh các vị thánh hoặc các sự kiện trong Kinh Thánh. Đây là trung tâm hành hương của giáo phận Hà Nội, từng giữ vai trò là nhà thờ chính tòa của tổng giáo phận từ năm 1882 đến 1936.

Cái tên Sở Kiện có được là do ghép tên của hai ngôi làng: làng Sở (hay Ninh Phú) phía Đông chuyên làm ruộng và làng Kiện (hay Kiện Khê) chuyên nghề buôn bán, nung vôi. Tháng 6/2010, nhà thờ Sở Kiện được nâng thành tiểu Vương cung thánh đường tước hiệu Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Nhiều du khách tới đây tỏ ra thích thú với lối kiến trúc đặc sắc, cảm tưởng như lạc vào không gian văn hóa của châu Âu. Hơn 60 năm từ 1862 - 1924, Sở Kiện là nơi đặt 'thủ phủ' của giáo phận Tây Đàng Ngoài. Sở Kiện cũng được vinh dự làm chiếc nôi nuôi nấng hai thánh từ đạo (linh mục Phê-rô Trương Văn Thi và thầy giảng Phê-rô Trương Văn Đường) và làm nơi cất giữ nhiều di tích thánh.

Nhà thờ dài 67,2 mét, rộng 31,2 mét và cao đỉnh 23,2 mét, mang tước hiệu Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Với 4 hàng cột, chia làm 5 gian dọc, nhà thờ có thể chứa từ 4.000-5.000 người. Khu vực bên trong nhà thờ luôn đông nghịt các giáo dân mỗi cuối tuần. Nhà thờ sở hữu ngọn tháp cao treo 4 quả chuông mang các sắc âm đố-mi-son-đồ. Quả nặng nhất gần 2,5 tấn được người dân ở đây gọi là chuông 'Bồng'. Vào ngày lễ, tiếng chuông vang lên như một bản đàn vang vọng từng thôn làng, ngõ xóm của vùng đất Kiện Khê.