Có một kiểu người được gọi là "Cừu đen" - kẻ dị biệt?

Thỉnh thoảng, chúng ta lại nghe nói tới cụm từ "cừu đen" để chỉ một nhân vật đặc biệt nào đó trong gia đình, công ty, hội nhóm..., và bằng một thái độ hết sức kiêng nể hoặc ái ngại. Vậy cụm từ này có ý nghĩa gì và để ám chỉ những con người như thế nào?

1. Cừu đen là gì?

Đúng như tên gọi của nó, cừu đen là những con cừu được sinh ra với bộ lông màu đen, trái ngược hoàn toàn với những con cừu có màu trắng mà chúng ta vẫn thường thấy, do màu lông của chúng bị chi phối bởi gen lặn.

Những con cừu đen này thường vô cùng nổi bật trong bầy, và vào thời xa xưa, chúng thường bị bán cho các lò mổ để làm thịt vì thời đó người ta chưa có thuốc nhuộm trắng cho len đen. Tuy nhiên hiện tại, lông cừu đen đã trở thành một mặt hàng vô cùng giá trị trong ngành công nghiệp thời trang và ngày càng có nhiều nông trại chỉ nuôi toàn cừu đen.

2. "Cừu đen" ám chỉ điều gì?

Trong tiếng Anh, từ "cừu đen" (black sheep) còn dùng để ám chỉ một thành viên nào đó trong gia đình, trong công ty, trong đội bóng... có tính cách khác biệt, nếu không muốn nói là dị biệt, so với các thành viên còn lại, giống như một con cừu đen vô tình lọt vào giữa bầy cừu trắng.

Những con "cừu đen" này thường là thành viên nổi loạn, tai tiếng, ương ngạnh, bốc đồng, rất khó kiểm soát, và có những hành động hay lời nói gây ảnh hưởng tiêu cực cho tập thể hoặc chính bản thân họ. Họ được xem là "mầm mống của tai họa", là nguyên nhân gây nên sự bất ổn, chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ, khiến mọi người phải chịu đựng.

Những con "cừu đen" này thường bị xem là của nợ, bị xa lánh, coi thường, ghét bỏ, hắt hủi, đôi khi còn bị loại bỏ không thương tiếc dù đôi khi họ sở hữu cá tính và tài năng hơn người.

3. Điều gì tạo ra những con "cừu đen"?

Thông thường, tính cách "cừu đen" được hình thành từ thuở ấu thơ, khi một đứa trẻ không nhận được sự quan tâm và yêu thương từ bố mẹ. Những đứa trẻ này thường bị phớt lờ, tình cảm không được đáp lại, cảm thấy bản thân mình không quan trọng trong mắt bố mẹ, hoặc thấy bố mẹ yêu thương một người anh/chị/em nào đó của mình hơn.

"Cừu đen" cũng có thể xuất hiện ở độ tuổi thiếu niên hay trưởng thành, khi những hành động, quyết định, tính cách hay tư tưởng của họ đi ngược lại tập thể. Chẳng hạn họ bị đối xử bất công, không theo đuổi tín ngưỡng chung, không yêu/cưới người được kỳ vọng, không sống với giới tính được kỳ vọng...

4. Bạn có phải là một con "cừu đen" không?

Làm một con "cừu đen" là việc không hề dễ dàng gì vì đó không phải là lựa chọn mà họ mong muốn. Muốn biết bản thân mình có phải là "cừu đen" hay không, hãy xem bạn có những dấu hiệu sau đây không:

- Bạn là là thành viên lẻ loi nhất trong tập thể và lúc nào cũng cảm thấy nơi đó không dành cho mình.

- Bạn sống không đúng với kỳ vọng của tập thể, thậm chí cố tình đi ngược lại kỳ vọng dành cho mình, và họ không biết phải làm như thế nào với bạn.

- Bạn luôn là người nổi bật hoặc kỳ quặc nhất, bạn ghét bản thân mình có chút gì đó giống với đám đông.

- Dù sống trong tập thể nhưng bạn chỉ thích hoạt động độc lập, lúc nào cũng có mong muốn được thoát khỏi nơi đó, bạn không muốn có bất kỳ chút trách nhiệm nào với nơi đó.

- Bạn không thể chịu đựng được bất cứ ai và ngược lại, cũng không ai chịu đựng được bạn, giữa bạn với họ luôn là một cuộc chiến dai dẳng, đôi bên chống đối lẫn nhau.

- Bạn chửi thề rất nhiều.

- Người khác nói về bạn bằng thái độ ái ngại hoặc kiêng nể, giống như thể bạn là một cái gì đó cần phải cảnh giác.

5. Phải làm gì nếu bạn là một con "cừu đen" trong gia đình và xã hội?

Việc đầu tiên bạn nên làm, đó là không làm gì cả. Thay vào đó bạn cần chấp nhận sự khác biệt của bản thân mình, và xem đó là một điều đặc biệt thay vì nghĩ rằng nó thật xấu xa. Bạn không thể nào thay đổi thứ đã biến mình thành "cừu đen", và đó cũng chính là thứ đã tạo nên con người bạn ngày hôm nay.

Bạn cũng không thể che đậy bản thân hay sống khác với con người vốn có của mình, bởi vì về lâu về dài, nó sẽ khiến bạn mỏi mệt với chính mình. Bạn cũng không cần phải thay đổi để hòa nhập hay giống với tất cả mọi người, vì bạn có quyền được sống theo mong muốn của chính mình.

Điều bạn cần thay đổi chính là suy nghĩ của chính mình. Rằng bạn không làm gì sai, bạn không phải là kẻ lạc lõng hay là của nợ, bạn cũng không có trách nhiệm làm hài lòng tất cả mọi người. Nếu nơi nào khiến bạn cảm thấy không thể hòa nhập, vẫn luôn có những nơi khác đón nhận bạn vì con người thật của bạn.

Cũng giống như một con cừu đen trong bầy cừu trắng, chúng chỉ có bộ lông là khác biệt, còn lại thì chúng vẫn là một con cừu bình thường, chúng vẫn có quyền ăn uống, vui chơi, tận hưởng cuộc sống và giúp ích cho đời. Cừu đen thì vẫn có giá trị của cừu đen đấy thôi, nếu không muốn nói là chúng có giá trị hơn vì chúng đặc biệt hơn.

6. Trái ngược với "cừu đen" là gì?

Tương phản với hình ảnh những con "cừu đen" khác biệt là những con cừu ngoan ngoãn, biết nghe lời, có tinh thần hùa theo số đông và không có chính kiến của riêng mình. Họ tượng trưng cho những thành phần thụ động trong xã hội, dễ dàng bị dắt mũi và kiểm soát bởi một thế lực chi phối nào đó mà thậm chí bản thân họ không hề nhận ra.

Những con "cừu" ngoan ngoãn này thường rất an phận, dường như được sinh ra để làm miếng mồi ngon cho lũ "sói" mà không có chút phản kháng. Và thực tế thì việc làm một con "cừu" ngoan ngoãn lại nguy hiểm hơn rất nhiều so với "cừu đen".